چند نکته در خصوص زلزله سرپل ذهاب استان کرمانشاه و خسارت های وارده به ساختمان ها

-  شامگاه روز 21 آبان ماه 1396 در ساعت 21:48:16 به وقت محلی زمین لرزه شدیدی با بزرگای گزارش شده 7/3 در غرب کشور به وقوع  پیوست (http://www.bhrc.ac.ir/news/ID/8197)
-  رومرکز این رویداد ناحیه ای در مجاورت شهرستان سرپل ذهاب در استان کرمانشاه و پیرامون مرز ایران و عراق بوده است (همان مرجع)
-  حداکثر شتاب از این زمین لرزه در ایستگاه سرپل ذهاب ثبت شده است . این شتاب در مولفه های افقی به حدود 700 سانتی متر بر مجذور ثانیه و بر روی شتاب قائم حدود 400 سانتی متر بر مجذور ثانیه رسیده است (همان مرجع)
-  دستگاههای شتابنگار در 99 ایستگاه کشور این زلزله را ثبت کرده اند (http://smd.bhrc.ac.ir/Portal/fa/BigQuakes/Details/125)
-   شتاب ثبت شده در ایستگاه سرپل ذهاب ( T=553 cm/s2, V=385cm/s2 , L=684 cm/s2) می باشد (لازم به توضیح است سرعت موج برشی خاک در ایستگاه سرپل ذهاب 619 متر بر ثانیه می باشد)و شتاب مبناطرح شهر سرپل ذهاب با پهنه خطر پذیری نسبی زیاد (A=0/30) و با توجه به ضریب بازتاب B(در پریودحدود 0/7 ثانیه مربوط با ساختمان بنتی 7 طبقه)، مقدار شتاب روی زمین  در آن  (با در نظر گرفتن نوع خاک)بین  0/4 تا 0/8 شتاب جاذبه می تواند متغیر باشد.
-  ساختمان های مسکن مهر در این شهر از نظر سازه رفتار نسبتا خوبی در برابر این شتاب داشته اند و هیچ گونه تخریب کلی و یا سقوط طبقات در آنهاگزارش نشده است. یکی از دلایل آن می تواند شکل پذیری خوب این سازه ها و جذب انرژی با توجه به شکل پذیری قاب های سازه ای آنها باشد.
-  می توان پیش بینی کرد که این تغییر شکل زیاد باعث دریف بالای 0/02ارتفاع  در این سازه ها را گردیده است که دلیل اصلی خرابی و ریزش نما های آنها گشته است. این مقدار برای زلزله سطح بهره برداری 0/005 تا 0/008 ارتفاع طبقه می باشد تا از خسارت به نما و اتصالات غیر سازه ای جلو گیری گردد. همانطور که در بالا ذکر شده با توجه به شتاب زلزله در این شهر، تغییر شکل نسبی طبقات این سازه احتمالا به مراتب بالا تر از مقادیر آیین نامه ای بوده است.
-  عدم رعایت روش های استاندارد در  اتصال این دیوارها با سازه ساختمان باعث این خرابی ها گشته است که متاسفانه این رویه در اکثر ساختمان های شخصی ساز کشور وجود دارد و مختص مسکن های مهر نمی باشد.
-  ساختمان های مسکن مهر سرپل ذهاب که در عکس های منتشر شده در فضای مجازی دیده می شوند ساختمان های بتنی 7 طبقه  می باشند که که طبق استاندارد 2800 پریود ارتعاشی حدود 0/7 ثانیه  دارند (البته پریود واقعی می تواند متفاوت باشد). برای بررسی خرابی این سازه ها می بایست محتوی فرکانسی امواج ثبت شده در این شهر بررسی گردد. 
-  مقایسه رفتار ساختمان های مسکن مهر در شهر سرپل ذهاب در مجاورت کانون زلزله و با شتاب افقی حدود 0/7شتاب جاذبه با ساختمان های شهر های دیگر مثل کرمانشاه (120 کیلومتری سرپل ذهاب) با شتاب ثبت شده 0/056 شتاب جاذبه نمی تواند معیار درستی برای مقایسه باشد. بیشنه شتاب افقی در سرپل ذهاب 12/5 برابر و بیشینه شتاب قائم در این شهر 19/25 برابر شهر کرمانشاه می باشد.( http://smd.bhrc.ac.ir/Portal/fa/Records/Details/7292?c=12104)
-  با توجه به مطالب بالا بنظر می آید بحث های موجود در فضای مجازی کارشناسی نبوده و بیشتر برپایه موج های سیاسی و عدم اطلاع گویندگان آن در خصوص ماهیت این زلزله و دلایل فنی خرابی های گسترده این زلزله می باشد.
-  لازم است کارشناسان امر پس از پایان هیجانات موجود در جامعه و پایان اسکان اولیه آسیب دیدگان این زلزله، فارغ از دیدگاه های سیاسی و تنها با توجه به داده ها و اطلاعات فنی نسبت به بررسی این خسارات، گزارشات خود را تهیه نموده و در اختیار عموم قرار دهند.

علی نیوشا- دکتری زلزله

استخراج ویژگی و خلاصه‌سازی اطلاعات

 در مبحث پایش سلامت سازه، قسمتی که بیشترین توجه را به خود جلب کرده و بیشترین تحقیقات را متوجه خود ساخته است، استخراج ویژگی‌ها است. استخراج ویژگی عبارت است از عملیات شناسایی خصوصیات حساس به آسیب در سازه و استخراج آن‌ها از داده‌های پاسخ دینامیکی اندازه‌گیری شده که این امکان را به کاربر می‌دهد تا سازه را آسیب دیده و یا سالم معرفی کند. عموماً روش‌های استخراج ویژگی شامل مراحل مقایسه‌ی داده و یا ترکیب داده می‌شوند. اگر قرار باشد تخمین دقیقی از توزیع آماری ویژگی مورد نظر به دست آید، مقایسه‌ی داده‌ها در بردارهای ویژگی با دیمانسیون کوچک صورت می‌گیرد. همچنین اگر قرار است تعداد زیادی داده در طول عمر سازه مورد بررسی قرار گیرند، فشرده‌سازی و خلاصه‌سازی داده‌ها در دستور کار قرار می‌گیرد.

استخراج ویژگی‌ها به روش‌های متعددی صورت می‌گیرد. انتخاب هر یک از این روش‌ها، بستگی به نوع سازه‌ی موجود و تجهیزات در دسترس دارد. هر کدام از روش‌ها با توجه به کارایی‌ها و شرایط خاص خود، در علوم مهندسی مختلف محبوبیت پیدا کرده است. بدیهی است که هر یک از روش‌ها مزایا و معایب مختص خود را دارد. این محدودیت‌ها گاهاً در بطن تئوری روش مشخص است و گاهاً هنگام برداشت خروجی‌ها از روش، کاربر متوجه این محدودیت‌ها می‌گردد. بنابراین توصیه می‌گردد علاوه بر توجه به تئوری و ریاضیات روش، خروجی‌های به دست آمده توسط مبناها و منابع و روش‌های دیگر کنترل گردد و صرفاً به خروجی به دست آمده از یک روش اتکا نگردد.

در اندازه‌گیری‌های دینامیکی مربوط به سازه‌ها، سه نوع داده‌ی دینامیکی در دسترس است که هر روش بنا به شرایط خود، از حداقل یکی از این داده‌ها استفاده می‌کند. این سه نوع داده عبارتند از:

• داده‌های سری زمانی
• داده‌های دامنه‌ی فرکانسی
• داده‌های مدل مودی

همچنین داده‌ها از نوع ساختاری به سه دسته‌ی خطی، غیرخطی و گذرا تقسیم می‌شوند که هرکدام نیازمند تحلیل‌های ویژه‌ی خود هستند.